W Zatoce Gdańskiej rozegrała się bitwa morska między polską flotą a eskadrą szwedzkich okrętów. Starcie to było jednym z głośniejszych epizodów XVII-wiecznych wojen polsko-szwedzkich i przeszło do historii jako bitwa pod Oliwą.

W lipcu 1626 r. ruszyła wielka inwazja Szwedów na teren Prus Królewskich i Książęcych. W kolejnych miesiącach najeźdźcy zajęli wiele ważnych ośrodków miejskich, m.in. Frombork, Elbląg, Tczew oraz Puck. Okręty króla Szwecji Gustawa II Adolfa rozpoczęły także blokadę morską Gdańska, pobierając od szyprów wysokie opłaty celne. Rajcy gdańscy, doświadczając coraz większych utrudnień w wymianie handlowej, postanowili w porozumieniu z Zygmuntem III Wazą powołać do życia Królewską Komisję Okrętową i rozbudować flotę.

23 listopada 1627 r. zapadła decyzja o użyciu 10 okrętów w akcji bojowej przeciw blokadzie. Ze względu na ciężką chorobę admirała Wilhelma Appelmana, królewscy komisarze utworzyli kolektywne dowództwo, zaś funkcję admirała przekazali Arendtowi Dickmannowi. Do bitwy doszło kilka dni później, gdy pilnujące Zatoki Gdańskiej szwedzkie statki wykryły na redzie Gdańska okręty pod polską banderą. Konfrontację w ostatecznym rozrachunku wygrała flota Rzeczpospolitej. Radość z triumfu nie była jednak pełna, ponieważ w ferworze walk zginął od zabłąkanej kuli admirał Dickmann.

Wygrana polskich okrętów przyczyniła się do czasowego odstąpienia Szwedów od blokady portu gdańskiego i udowodniła, że Rzeczpospolita jest w stanie pokonać flotę szwedzką, uchodzącą w owym czasie za potęgę morską na Bałtyku.