Dzidki, zapewne większość z Was kojarzy filmy o przygodach Indiany Jonesa. Za jego pierwowzór uważa się zoologa, paleontologa, odkrywcę i podróżnika, Roya Chapmana Andrewsa. Chociaż sam George Lucas zaprzecza tym pogłoskom, jakoby postać Andrewsa miała być inspiracją do stworzenia postaci Indiany Jonesa, jest wiele podobnych cech, które przyczyniają się do tego, że niektórzy uważają, że bazuje ona na osobie Roya, który… spędził dwa tygodnie na bezludnej wyspie, przetrwał niejeden tajfun i udar słoneczny, odpędzał od siebie rekiny, kiedy jego łódź została wywrócona przez płetwala błękitnego, uciekał od długiego na 7 metrów pytona i strzegł się łowców głów, a przy tym zebrał aż 425 okazów ptaków, 50 okazów ssaków, a do tego dokonał odkrycia nowego gatunku mrówki.

Początek fascynacji odkryciami zoologicznymi

Sam zoolog urodził się 26 stycznia 1884 roku  w Beloit w Stanach Zjednoczonych i już za dzieciaka interesował się podróżami, o czym można przeczytać w wywiadach z nim, gdzie przypuszczał, że początkowo zainteresował się książką podróżniczą „Przypadki Robinsona Crusoe” autorstwa Daniela Defoe oraz historie o zwierzętach i badaniach naukowych. Co ciekawe, na studia zarobił samodzielnie ćwicząc strzelectwo w pobliskich lasach i wypychając upolowane zwierzęta, dzięki czemu dodatkowo ulepszał swoje umiejętności z taksydermii, co miało przydać mu się w późniejszych latach. Podczas studiów zoologicznych w jego miejscowości po raz pierwszy otworzono ekspozycję dinozaurów w Logan Museum of Anthropology w Beloit College, dzięki której Roy zafascynował się nimi i postanowił, że zostanie odkrywcą – najbardziej zafascynował go szkielet apatozaura złożony z odlanych kości czterech różnych okazów.

W 1906 roku, zatrudnił się Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku, gdzie początkowo mył podłogi i asystował przy wypychaniu zwierząt, po czym został zauważony przez samego dyrektora muzeum zdumionego jego determinacją, przez co został przeniesiony do pomocy Jamesowi L. Clarkowi z Departamentu Taksydermii. Jego życie zaczęło się odmieniać, kiedy na łamach New York Times został opisany jako jeden z pokolenia niespokojnych młodych badaczy gotowych rozwiązać ukryte od wieków tajemnice geograficzne, antropologiczne, zoologiczne i botaniczne.

Ekspedycje Roya Chapman Andrewsa

Pierwszą ekspedycją Chapmana była wyprawa na Alaskę w 1908 roku, gdzie badał walenie i ssaki morskie. To właśnie dzięki niemu kolekcja waleni w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku stała się największą na świecie. Następnie w latach 1909-1910 prowadził badania oceanologiczne nad waleniami z pokładu statku USS Albatros (gdzie właśnie wpadł do wody podczas gdy jego łódź została wywrócona przez przepływającego pod nim płetwala błękitnego po czym spędził prawie 2 tygodnie na bezludnej wysepce czekając aż załoga statku go odnajdzie). W 1911-1912 prowadził badania etnograficzne i przyrodnicze w Korei Północnej – to właśnie w tym miejscu natknął się na 7-metrowego pytona, od którego uciekł. Był znany z tego, że o ile pasjonował się zoologią, o tyle nieszczególnie pałał sytuacją do węży. Po czym już w 1913 roku odbył swoją drugą ekspedycję na Alaskę. W latach 1916-1917 wraz ze swoją żoną Yvette Borup (poślubioną w 1914 roku) badał faunę w Yunnan w Chinach. Jako, że oboje brali udział w licznych ekspedycjach, ich małżeństwo szybko się rozpadło – Yvette wystąpiła o rozwód w 1930 roku. Posiadał z nią dwóch synów. W 1935 roku poślubił Wilhelminę Christmas, z którą nie posiadał żadnych potomków.

Na tropie dinozaurów

Jednak wyprawa jego życia miała dopiero nadejść. Zasłynął najbardziej dzięki swoim odkryciom paleontologicznym na pustyni Gobi podczas ekspedycji do Mongolii w okolicy Flaming Cliffs (znanych dzisiaj jako Cmentarz Dinozaurów), która odbyła się w latach 1922-1930. To właśnie na pustyni Gobi dokonał swojego największego odkrycia, dzięki któremu zapisał się na kartach historii – natknął się na pierwsze w historii jaja dinozaurów, a konkretniej gatunku owiraptora, chociaż początkowo zidentyfikowano je jako jaja protoceratopsa. Ponadto podczas tej ekspedycji zostały odnalezione szczątki największego lądowego ssaka – Paraceratherium, a ponadto wielu gatunków dinozaurów, w tym kompletny szkielet welociraptora. W 1930 roku musiał zakończyć ekspedycję, gdyż był ścigany przez łowców głów, a także sytuacja polityczna była bardzo niestabilna. Ponadto kończyły się fundusze, więc zmuszony był wrócić do USA. W 1934 roku został dyrektorem Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku, zaś urząd ten pełnił aż do 1941 roku, po czym odszedł na emeryturę i poświęcił się spisywaniem swoich przygód z ekspedycji oraz opisywaniem znalezionych szczątek i wypchanych okazów zwierząt. Zmarł 11 marca 1960 roku. Aż do końca swoich dni powtarzał, że urodził się po to, żeby zostać odkrywcą i że był urodzony pod szczęśliwą gwiazdą, która zawsze sprzyjała mu podczas jego eskapad. Na jego cześć nazwano amerykańskie stowarzyszenie odkrywców Roy Chapman Andrews Society, które funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Znalezione przez niego okazy nadal można obejrzeć w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku, gdzie znajduje się poświęcona mu stała ekspozycja.

Dodatkowe źródła dla zainteresowanych:

1.https://ciekawostkihistoryczne.pl/2022/12/01/to-byl-prawdziwy-indiana-jones/
2.https://artsandculture.google.com/entity/m06f2r?hl=pl
3.https://pl.frwiki.wiki/wiki/Roy_Chapman_Andrews
4.https://roychapmanandrewssociety.org/roy-chapman-andrews/
5.https://www.historyhit.com/roy-chapman-andrews-the-real-indiana-jones/
6.https://www.strangescience.net/andrews.htm
7.https://www.adventure-journal.com/2017/12/badass-guy-real-life-inspiration-indiana-jones/
8.https://www.mentalfloss.com/article/49186/roy-chapman-andrews-real-life-indiana-jones
9.https://www.amnh.org/explore/news-blogs/news-posts/happy-birthday-roy-chapman-andrews
10.https://www.amnh.org/explore/ology/ology-cards/023-roy-chapman-andrews
11.https://jednaziemia.pgi.gov.pl/planeta-dzieje/4030-historia-badan-nad-dinozaurami.html
12.https://warehouse-13-artifact-database.fandom.com/wiki/Roy_Chapman_Andrews%E2%80%99_Dinosaur_Egg