Dzidki, pewnie co najmniej niektórym obiło się o uszy co nieco na temat kapitana Charles’a Vane’a. Być może niektórzy kojarzą tą postać z gier z cyklu „Assasin’s Creed” w dodatkach: „Black Flag”, ”Czarna Bandera”, „Memories” czy „Pirates” bądź serialu „Black Sails”, a nawet jego postać pojawiła się w jednym odciinku serialu animowanego "The Simpsons". Miał on styczność z takimi osobistościami, jak chociażby Edward Teach, znany również jako Czarnobrody czy Calico Jack. Chociaż jego piracka kariera nie była długa, gdyż przypadała jedynie na lata 1716-1721, w przeciągu tego czasu miał całkiem sporo przygód, dzięki czemu zapisał się na kartach Złotego Wieku Piractwa jako jedna z istotniejszych postaci – między innymi był jednym z czterech piratów, którzy założyli piracką republikę Nassau w New Providence.

Kapitan Vane był odnoszącym sukcesy piratem przechwytującym statki handlowe i plądrującym ich ładunki z Hispanioli aż do okolic Nowego Jorku. Ataki te były znane z okrutnego traktowania schwytanych marynarzy, ale okrył się złą sławą przez uciskanie własnej załogi, z powodu czego ta się zbuntowała i na nowego dowódcę wybrano Calico Jacka. Vane był znany jako okrutny kapitan piratów, wymierzający kary, takie jak przeciąganie pod kilem, które polegało na związaniu osoby liną, wyrzuceniu jej za burtę, a następnie przeciągnięciu jej pod statkiem z jednej strony na drugą lub wzdłuż całej długości statku . Jako kapitan, Charles Vane stanął w obliczu oskarżeń o niesprawiedliwe dzielenie się łupami ze swoją załogą. Wśród złodziei może nie było zbyt wiele honoru, ale jednym z punktów, w których piraci trzymali się zasad, był podział łupów. Ponadto był również prawdziwym odciskiem na pięcie brytyjskiego gubernatora Bahamów - Woodesa Rogersa. Chociaż był dosyć sprytny i przebiegły, miał tendencje do podejmowania niewłaściwych decyzji, przez co nie tylko naraził się władzom Bahamów, ale również własnej załodze, która z czasem się podzieliła i jego siły nie wystarczyły mu do kontynuowania swojej pirackiej kariery. Chociaż znał wielu ważnych piratów, w pewien sposób nie wykorzystał dobrze tych znajomości ani nie brał z nich przykładu, co szybko zakończyło jego pirackie życie.

Charles Vane i jego początki jako pirata

Nie jest znane miejsce ani data narodzin Charlesa Vane’a. Pierwsze wzmianki na jego temat pojawiają się dopiero w 1716 roku, kiedy to został piratem i dosyć szybko zdobył rozgłos. W tamtym czasie dołączył on do załogi sławnego, brytyjskiego kapitana pirackiego statku - Henry'ego Jenningsa. Kiedy Jeggings przebywał  na Jamajce i New Providence (obecnie Nassau) na Bahamach, zaczął rekrutować dodatkowych członków załogi i wśród nich był również Charles Vane, który był jeszcze pomiędzy wiekiem młodym a średnim – źródła nie ujmują tego jednoznacznie, gdyż nie zachował się ani jego akt urodzenia ani żadne inne dokumenty potwierdzające, skąd dokładnie ten młody człowiek pochodził. Jennings i Vane upowszechnili wtedy wydobywanie srebra z zatopionych hiszpańskich galeonów w Zatoce Florydzkiej, co stało się ich specjalnością i rozsierdziło władze Korony Hiszpańskiej, która wysłała własne załogi ratownicze w celu ukrócenia tego procederu.

W maju 1718 roku jeden członek załogi przechwyconego statku uciekł, aby zeznawać przeciwko Vane'owi przed gubernatorem Bermudów – Benjaminem Bennettem. Pierwszy oskarżyciel Vane’a, Nathaniel Catling wcześniej przebywał na pokładzie bermudzkiego slupu „Diamond”, gdzie pracował jako marynarz, kiedy piracka załoga Vane'a zaatakowała ich na Bahamach. Poinformował gubernatora Bermudów, że on i cała jego załoga zostali pobici, zaś statek splądrowany, a następnie spalony. Bardzo interesujący jest również fakt, że ponoć sam Catling został powieszony przez piratów i zaatakowany kordelasem, ale cudem przeżył tę mękę, po czym udał się zgłosić napaść i zeznawać przeciwko Vane’owi oraz Jeggingsowi. Wieść rozniosła się również wśród ludności cywilnej Bahamów, gdzie w portowych tawernach zaczęto ją powtarzać dodając jeszcze bardziej zaskakujące szczegóły wzbogacone opowieściami jeszcze innego marynarza, któremu udało się opuścić statek zaatakowany przez Vane’a na polecenie Jeggingsa. Co ciekawe, również Edward North, kapitan innego bermudzkiego slupu „William and Martha”, zeznał gubernatorowi Benjaminowi Bennettowi, że on również został zaatakowany, pobity i okradziony przez młodego Vane’a i jego załogę. W jego zeznaniach była również informacja, że jeden z członków jego załogi został przywiązany do bukszprytu statku, a następnie torturowany płonącymi zapałkami w celu ujawnienia lokalizacji, w której zostały ukryte kosztowności na pokładzie, aby przyspieszyć cały rabunek.

Charles Vane i założenie Nassau

W sierpniu 1718 roku Charles Vane (już jako niezależny kapitan) dokonał pierwszego udanego nalotu na francuski statek handlowy. W międzyczasie nowy gubernator Bahamów, Woodes Rogers, właśnie przybywał do New Providence, któremu powierzono zadanie oczyszczenia owianego złą sławą Nassau. Warto tutaj nadmienić, że około 1713 roku Nassau na wyspie New Providence na Bahamach staje się pełnoprawną piracką republiką. Jej założycielami są angielscy piraci Benjamin Hornigold, Henry Jennings, Charles Vane i Edward Teach (znany jako Czarnobrody). 30 lipca 1715 roku Hiszpańska flota skarbów Urca de Lima przewożąca monety, srebro, jedwabie i przyprawy, rozbija się u wybrzeży Florydy. Piraci rozpoczęli wielki nalot na hiszpańskich nurków próbujących odzyskać złoto z zatopionego galeonu skarbów. Jądrem sił pirackich była grupa byłych korsarzy angielskich, z których wszyscy wkrótce mieli zostać okryci niesławą: Henry Jennings, Charles Vane, Samuel Bellamy, Benjamin Hornigold i Edward England. Atak się powiódł, ale wbrew ich oczekiwaniom gubernator Jamajki odmówił Jenningsowi i jego kohortom wydania łupów na wyspie. Ponieważ Kingston i upadający Port Royal były dla nich zamknięte, Hornigold, Jennings i ich towarzysze osiedlili się na Bahamach. Dnia 5 września 1717 roku król Wielkiej Brytanii, Jerzy I, wydaje proklamację o stłumieniu piratów, oferując ułaskawienie tym, którzy poddadzą się w tym samym dniu następnego roku. Niedługo po tym, w maju 1718 roku Czarnobrody przez tydzień blokuje port Charles Town w Południowej Karolinie, żądając zaopatrzenia medycznego i plądrując wszystkie przepływające statki. W przeciwieństwie do swojego towarzysza Henry'ego Jenningsa, Vane nie miał zamiaru przyjąć ułaskawienia, które Rogers oferował wszystkim piratom, ponieważ oznaczałoby to rezygnację z niedawno zdobytego łupu.

Ucieczka kapitana Vane’a z New Providence

Vane postanowił nie korzystać z ułaskawienia oferowanego przez nowego gubernatora, Woodesa Rogersa i zdecydował się kontynuować piractwo. Uciekł z New Providence szybkim slupem o nazwie „Ranger” wysyłając swoją francuską zdobycz jako statek strażacki w kierunku okrętu gubernatora Bahamów i oddał weń strzał armatni, gdy go mijał. Wydarzenie to tak wstrząsnęło Wielką Brytanią, że o wydarzeniu mówiono w całym Londynie, a informacja została zamieszczona w tamtejszej prasie. Po upływie dwóch dni od wystrzału z armaty w kierunku Rogersa Charles Vane zdobył większy slup, a kilka tygodni później przechwycił statek niewolników wybrzeży Karoliny. Była to brygantyna, którą przemianował na „Ranger”. Wyposażona była w 12 dział i załogę o łącznej liczbie wahającej się pomiędzy 80 a 90 osób, które trafiły pod dowództwo Vane’a. Z kolei slup Vane przekazał zastępcy - Yeatsowi. W swoim szaleństwie zbrodni Vane odważnie wywiesił dwie flagi: flagę angielską i czarną flagę piracką, ale ta rozdwojona lojalność znalazła odzwierciedlenie w załodze Vane'a, ponieważ Yeats wkrótce zdecydował się odpłynąć na własną rękę, wymykając się Vane'owi w nocy. Vane popłynął w pościg, dogonił Yeatsa i wystrzelił z armaty w jego slup, ale potem puścił go, mimo że miał szybszy statek. Dalsze losy Yeatsa nie są odnotowane w żadnych zapisach historycznych.

Pościg za kapitanem Vane’m wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej

Władze ścigały Vane'a, ale jego załoga i statek były zbyt szybkie. Jest nawet wzmianka zeznań jednego z oficerów marynarki, że Charles Vane przepływał odległość dwóch stóp za jedną stopę statku należącego do slupu brytyjskiej marynarki. We wrześniu 1718 roku pojawiły się inne siły ścigające Vane’a - tym razem wysłane przez gubernatora Alexandra Spotswooda z Wirginii. Przyczyną była prawdopodobnie nagroda wyznaczona za schwytanie pirata, który wystrzelił z armaty w statek Rogersa, jednak również im nie udało się schwytać kapitana Vane’a. Pomimo niepowodzenia, załoga okazała się pomocna w schwytaniu innego pirata – Stede Bonneta, którego wkrótce po tym osądzono i powieszono.

Spotkanie Vane’a z Czarnobrodym

Kapitan Vane odwiedził Edwarda Teach’a, lepiej znanego jako Czarnobrody, w październiku 1718 roku, spędzając trochę czasu w swojej pirackiej bazie na wyspie Ocracoke w Północnej Karolinie. Mówi się, że dwie załogi piratów cieszyły się tygodniową imprezą na największym zgromadzeniu piratów, jakie kiedykolwiek miało miejsce na wodach Ameryki Północnej uczestniczyli w nim między innymi także Calico Jack, Israel Hands i Robert Deal. Kapitan Vane był także ścigany przez byłego dowódcę Czarnobrodego, Benjamina Hornigolda, który po ułaskawieniu został łowcą piratów. Na wieść o tym, gubernator Alexander Spotswood wysłał dwie slupy do pościgu za wspomnianymi piratami, Hornigold udał się za nimi, jednak próba schwytania Czarnobrodego znowu zakończyła się niepowodzeniem. Jednak gubernator nie zniechęcił się i na wieść o nowym miejscu pobytu Edwarda Teach’a postanowił wysłać swoje siły poza teren Pensylwanii – do Północnej Karoliny. Po dopłynięciu do Północnej Karoliny poinformowano gubernatora Edena o chęci pochwycenia Czarnobrodego, po czym wysłano 2 kajaki w dół rzeki Pamlico do Zatoki Ocracoke w celu ustalenia, czy Teach tam aktualnie stacjonuje.

Informacja została potwierdzona, a także wspomniano, że przebywa tam także Charles Vane. Jednak Vane popłynął daleko na północ, bo aż w okolice Nowego Jorku, plądrując po drodze statki - w tym dwa u wybrzeży Long Island, dlatego nie było już go w pobliżu, kiedy Czarnobrody został pojmany przez Maurice’a Moore’a. Następnie Vane zawrócił na Karaiby, gdzie napadał na statki przepływające przez Bahamy. Do tej pory Charles zbudował całkiem niezłą flotę piracką i dorobił się sporej ilości łupów - tutaj warto zaznaczyć, że napadał na małe statki, po prostu dokonał dużej ilości rabunków, nie miał trochę jaj, żeby porwać się na większe wyzwania i ciężko jednoznacznie ocenić, czy to z przezorności czy tchórzostwa – biorąc pod uwagę wystrzał z armaty w kierunku Woodesa Rogersa. Dlatego też niektórzy twierdzą, że to właśnie jego trochę tchórzliwy charakter, a jednocześnie brawurowe osiągnięcia mogły posłużyć za inspirację do stworzenia postaci Jacka Sparrrowa z cyklu filmów „Piraci z Karaibów” (tutaj zdania są podzielone między wzorowaniu na Calico Jacku a Charlesie Vane’ie).

Bunt załogi Charlesa Vane’a i odwołanie go z funkcji kapitana

Wiadomo już, że Charles Vane był znany ze stosowania okrutnych tortur wobec swojej załogi, jak chociażby przypalanie ciała czy nawet przeciąganie pod kilem. Jego zastępcą i kwatermistrzem był Jack Rackham, znany również później jako Calico Jack, który dowodził wtedy przechwyconym wcześniej statkiem „Kingston”.  Wracając z wyspy Ocracoke w Północnej Karolinie, gdzie odbywała się największa piracka popijawa w historii z Czarnobrodym i jego załogą, natknęli się na dobrze uzbrojoną francuską fregatę w Przejściu Nawietrznym między Kubą a Hispaniolą, która była aż dwukrotnie większa od „Rangera”. Ujrzawszy piratów, okręt nieprzyjaciela ruszył za nimi w pościg, co sprawiło, że kapitan Charles Vane wydał rozkaz odwrotu. I to właśnie tutaj po raz pierwszy zabłysnął Jack Rackham, który zakwestionował rozkaz kapitana i zaproponował walkę z okrętem wroga podając za powód potencjalne bogactwa, które mogły znajdować się na jego pokładzie, a także możliwość pozyskania aż dwukrotnie większego, wytrzymalszego i lepiej wyposażonego statku, który dałby im przewagę na morzu podczas przyszłych rabunków. Kapitan Vane zalecał ostrożność i podkreślił, że jego decyzja jest niepodważalna pomimo uzyskania małej ilości głosów za swoim rozwiązaniem (tylko 15 z 91,  pozostałe 76 było za propozycją Calico Jacka). Ze względu na decyzję kapitana, załoga była zmuszona uciec przed okrętem wojennym i się schować. Podobno kolejnego dnia odbyło się głosowanie, które doprowadziło do odwołania Vane’a ze stanowiska kapitana, a sam pirat został okrzyknięty tchórzem. Na nowego został wybrany Calico Jack, niezwykle charyzmatyczny pirat, który od dawna miał wielu zwolenników i cieszył się uznaniem załogi Charlesa Vane’a, nawet będąc tylko kwatermistrzem (wzmianka o demokracji wśród piratów znajduje się w jednym podrozdziale dzidki o Złotym Wieku Piractwa).

W akcie dobroci kapitan Jack Rackham podarował Charlesowi Vane’owi i jego 15 zwolennikom jeden z mniejszych statków floty, a także zaopatrzył w przyzwoitą ilość amunicji oraz innych dóbr, które miały umożliwić przetrwanie na morzu przez jakiś czas w przypadku braku szczęścia podczas napaści na inne okręty. Ten akt spowodował nie tylko to, że został w pokojowych stosunkach z byłym kapitanem „Rangera”, ale również wzrósł szacunek do jego osoby wśród członków załogi. Podejrzewa się również, że nie chodziło jedynie o tchórzostwo Vane’a, ale również to, że Calico Jack nie chciał dzielić się alkoholem znajdującym się na pokładzie statku (chociaż to jedynie tylko jedna z legend, która opiewa ogromne pijaństwo Rackhama).

Schwytanie i śmieć Charlesa Vane’a

W międzyczasie Vane został wysłany w małej brygantynie z garstką ludzi, aby popłynął, ale sytuacja pogorszyła się, gdy huragan rozbił statek w Zatoce Hondurasu, po czym Vane i jeszcze jeden ocalały członek załogi znaleźli się na wyspie Baracho. Para została utrzymana przy życiu dzięki kilku przechodzącym rybakom żółwi. Na szczęście dla Vane'a statek zatrzymał się przy zwykle niezamieszkanej wyspie i zauważył uwięzionych piratów. Niestety, kapitanem przepływającego statku był Holford. Był to kapitan statku, który Vane wcześniej próbował przejąć z niepowodzeniem. Kiedy do Holforda dotarło, że ma do czynienia z Charlesem, postanowił go zostawić i odpłynął dalej – zabrał jedynie drugiego z ocalałych, który wyparł się, że miałby cokolwiek z Vane’m wspólnego. Były kapitan został później uratowany przez inny statek, który został z kolei zaatakowany przez kapitana Holforda. Jak to się mówi – do trzech razy sztuka. Holford uznał to za wolę losu i postanowił tym razem zakuć Vane’a w kajdany i przekazał go władzom w Port Royal na Jamajce zgarniając za niego wynagrodzenie, gdyż w tamtym czasie nadal był jednym z najbardziej poszukiwanych piratów na Karaibach.

Charles Vane został osądzony za akty piractwa przez sąd Admiralicji Brytyjskiej i uznany za winnego w marcu 1720 roku. Po roku więzienia w Spanish Town, Vane został ostatecznie powieszony w 22 marca 1721 roku. Podobno podczas samej egzekucji pokazywał swoją ogromną tchórzliwość i błagał o ocalenie, a mimo tego, że cierpiał agonie, podkreślał, że ani trochę nie żałował swojego pirackiego życia. Z jego zwłokami postąpiono podobnie, jak niegdyś z Kapitanem Williamem Kiddem – powieszono je w specjalnej, stalowej klatce umieszczonej na stryczku, aby powoli gniły na wysepce Gun Cay w Port Royal jako publiczne upomnienie dla innych, jak kończą ci, którzy parają się piractwem. Tutaj jako ciekawostkę warto dodać, że w „Black Sails” Charles Vane umiera znacznie wcześniej, niż mało to miejsce w rzeczywistości, gdyż jego śmierć przypisano tam na ok. 1716 rok i pominięto jego roczną odsiadkę w więzieniu w Spanish Town.

Dodatkowa literatura dla zainteresowanych:

1.http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_18778_0208-6050_96_05
2.https://www.researchgate.net/publication/317018567_Charles_Vane_i_zlota_era_piractwa
3.https://sailbook.pl/slynni-piraci-charles-vane/
4.https://puntovita.pl/charles-vane-pierwowzor-jacka-sparrowa/
5.https://www.worldhistory.org/Charles_Vane/
6.https://www.thoughtco.com/biography-of-charles-vane-2136363
7.https://piratesoflore.com/charles-vane.html
8.https://www.charlestonpirates.com/charles_vane.html
9.https://pirates.hegewisch.net/whosvane.html
10.http://theageofpirates.com/pirates/charles-vane/
11.http://www.thewayofthepirates.com/famous-pirates/charles-vane/
12.https://www.pirateshipvallarta.com/blog/sea-world/who-was-pirate-charles-vane
13.http://consejo.bz/Pirates/charles_vane/charles_vane.html
14.https://www.findagrave.com/memorial/202143636/charles-vane
15.http://brethrencoast.com/pirate/Charles_Vane.html
16.https://www.thefamouspeople.com/profiles/charles-vane-47935.php
17.https://factschology.com/factschology-articles-podcast/pirate-surrendering-to-no-king
18.https://www.pirateshowcancun.com/blog/famous-buccaneer-blaggards/all-about-pirate-charles-vane/
19.https://www.exploration-and-piracy.org/pirates/charles-vane-the-pirate.htm
20.https://assassinscreed.fandom.com/pl/wiki/Charles_Vane
21.https://bohaterowie.fandom.com/pl/wiki/Charles_Vane
22.https://black-sails.fandom.com/wiki/Charles_Vane