29 maja 1929 roku, urodził się Peter Higgs, brytyjski fizyk teoretyk. W 1964 roku zaproponował mechanizm, wymagający istnienia dodatkowego skalarnego pola, który nadawał cząstkom masę. Dzięki tej hipotezie możliwe stało się rozwinięcie Modelu Standardowego, wytłumaczenie dlaczego bozony pośredniczące mają masę, a także unifikacja oddziaływań elektromagnetycznych i słabych. Trzeba też dodać, że mechanizm ten nie tłumaczy całkowitej masy nukleonów. Dowodem na słuszność tej koncepcji było odkrycie postulowanego bozonu Higgsa w 2012 roku, dzięki czemu już rok później za swoją pracę Peter Higgs i François Englert otrzymali Nagrodę Nobla.

Uczciwie też należy dodać, że to co nazywamy mechanizmem Higgsa jest wynikiem pracy (oprócz wspomnianych noblistów) także takich naukowców jak Robert Brout, Gerald Guralnik, Carl Hagen i Tom Kibble.

19 marca 1900 roku, urodził się Jean Frédéric Joliot, francuski fizyk, znany bardziej jako Frédéric Joliot-Curie. Zaczął pracować w Instytucie Radowym jako asystent Marii Skłodowskiej-Curie i jakoś tak wyszło, że już po roku był mężem jej córki – Ireny ;-) Z tego też powodu oboje zmienili nazwisko na Joliot-Curie. I na tym historia dopiero się zaczyna, bo małżeństwo zaczęło zajmować się badaniem promieniotwórczości, a Frédéric później także zagadnieniami związanymi z reakcją łańcuchową. Jako pierwsi zaobserwowali kreację par elektron-pozyton z fotonów. Mało brakowało, aby również odkryli neutron, jednak ich badania znacząco się przyczyniły do odkrycia tej cząstki przez Jamesa Chadwicka. Największe osiągnięcie to jednak odkrycie sztucznej promieniotwórczości – jako pierwszym udało się otrzymać nowe radioizotopy poprzez bombardowanie innych nuklidów cząstkami, za co w 1935 roku małżeństwo Joliot-Curie otrzymało Nagrodę Nobla z chemii.

4 listopada 1908 roku, urodził się Józef Rotblat, polski fizyk żydowskiego pochodzenia. Zajmował się medycyną jądrową, w tym wpływem promieniowania jonizującego na powstawanie nowotworów. W czasie II WŚ pracował u Jamesa Chadwicka (tego od odkrycia neutronu). Brał też udział w projekcie Manhattan, z którego wycofał się w 1944 roku. Po wojnie natomiast stał się gorącym przeciwnikiem militarnego wykorzystania energii atomowej, nawet jako "straszaka" na inne mocarstwa. Był współzałożycielem ruchu pacyfistycznego "Pugwash" dążącego do likwidacji broni jądrowej. Podejmował też próby jednoczenia naukowców po obu stronach żelaznej kurtyny. W 1995 roku, dzieląc się po połowie z ruchem Pugwash, otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, za "wysiłki na rzecz umniejszenia roli odgrywanej przez broń jądrową w polityce międzynarodowej i, w dłuższej perspektywie, do wyeliminowania takiej broni". Ponieważ w 1946 roku przyjął brytyjskie obywatelstwo, nagroda ta jest zaliczona na poczet Brytyjczyków, aczkolwiek Rotblat do końca życia używał języka polskiego i jak sam się określał - jest Polakiem z brytyjskim paszportem.

10 września 1892 roku urodził się Arthur Compton, amerykański fizyk. Zajmował się badaniami promieniowania rentgenowskiego, w ramach których w 1922 roku odkrył zjawisko (nazwane jego nazwiskiem) w którym wykazał korpuskularną naturę promieniowania elektromagnetycznego. W ten sposób dualizm korpuskularno-falowy przeszedł już na stałe do fizyki. Za odkrycie i opisanie efektu Comptona, bardzo szybko, bo już w 1927 odebrał Nagrodę Nobla. Podczas II wojny światowej uczestniczył również w pracach nad budową bomby atomowej. Wyniki badań i doświadczenie jego grupy wykorzystał w niedługim czasie Enrico Fermi przy budowie pierwszego reaktora jądrowego.

30 sierpnia 1871 roku, urodził się Ernest Rutherford, nowozelandzki fizyk i chemik. W 1911 roku odkrył jądro atomowe, a samo doświadczenie, które do tego odkrycia doprowadziło zostało uznane za jedno z "dziesięciu najpiękniejszych eksperymentów fizycznych". Na podstawie jego wyników młody Niels Bohr opracował swój model atomu i słynne postulaty, które na dobre rozkręciły mechanikę kwantową. W ramach badań nad promieniotwórczością, Rutherford wyróżnił i nazwał też dwie składowe naturalnego promieniowania o przeciwnych ładunkach elektrycznych - alfa i beta. Zawstydził też alchemików, bo jako pierwszemu udało mu się naprawdę zamienić jedną substancję w drugą (azot w tlen). Żeby było zabawniej, Rutherford otrzymał Nagrodę Nobla w 1908 roku, nie z fizyki, ale z chemii i nie za przełomowe odkrycie jądra atomowego, ale "za badania rozpadu promieniotwórczego pierwiastków i właściwości chemicznych substancji promieniotwórczych".

Pierwiastek o liczbie atomowej 104 został nazwany na jego cześć.

10 sierpnia 1913 roku, urodził się Wolfgang Paul, niemiecki fizyk jądrowy (nie mylić z Wolfgangiem Paulim od kwantówki). Zasłużył się opracowaniem i skonstruowaniem pułapek jonowych, dzięki którym można było "uwięzić" w polu elektromagnetycznym cząstki na tyle długo aby mierzyć ich właściwości. Wynalazek ten stał się podstawowym elementem do badań w fizyce cząstek elementarnych. Za swoje badania, wraz z Hansem Dehmeltem i niezależnie z Normanem Ramsey'em otrzymał w 1989 roku Nagrodę Nobla.

Funfact:

28 czerwca 1906 roku, urodziła się Maria Göppert-Mayer, amerykańska fizyczka pochodzenia niemieckiego. Zajmowała się fizyką kwantową, a szczególnie zagadnieniami związanymi z jądrem atomowym. Opracowała model powłokowy, który następnie rozwijała z Johannesem Jensenem. Brała także udział w projekcie Manhattan, gdzie zajmowała się metodami separacji izotopów uranu. Stworzyła podstawy pod rozdzielanie różnych nuklidów za pomocą reakcji fotochemicznych, co dopiero po rozwinięciu techniki laserowej mogło zostać w praktyce wykorzystane. Za swoje badania dotyczące struktury jądra atomowego, wraz z E. Wignerem i J. Jensenem, otrzymała Nagrodę Nobla w 1963 roku.
PS Maria urodziła się w Katowicach ;-)

24 czerwca 1883 roku, urodził się Victor Franz Hess, austriacki fizyk. Zajmował się badaniem promieniotwórczości. Analizując podczas lotu balonem właściwości elektryczne atmosfery odkrył promieniowanie kosmiczne. Zauważył też ok. 26 dniowy cykl zmian intensywności tego promieniowania, który związany jest z obrotem Słońca wokół własnej osi. Miał także znaczy udział w opracowaniu metod detekcji śladowych ilości substancji promieniotwórczych oraz badania wpływu promieniowania jonizującego na organizm człowieka. Za swój wkład w naukę, wraz z Carlem Andersonem, otrzymał w 1936 roku Nagrodę Nobla