spuścili gaz z rybki jak z krówki
Zamieszkanie głębin oceanów przez człowieka i ich urbanizacja
Wiedza
1 r
25
Dzidki, jak zapewne wiecie, ludzka wyobraźnia sięga daleko, a z czasem i w ramach postępu nauki część odwiecznych pragnień człowieka krok po kroku jest realizowana odnajdując odzwierciedlenie w rzeczywistości. Tak samo, jak niegdyś człowiek chciał latać, a wieki później wzbił się w przestworza przy pomocy balonu, samolotu czy helikoptera, tak też ludzie od wieków snuli wyobrażenia na temat zamieszkania mórz przez człowieka. Niegdyś były to legendy oparte na idei zatopionych miast, jak chociażby platońska Atlantyda czy później również niektóre opowieści marynistyczne.
Tak samo, jak literatura science-fiction była inspiracją do stworzenia takich technologii, jak telefony komórkowe, również jedna z powieści Julisza Verne „20.000 mil podmorskiej żeglugi” zainspirowała wynalazcę pierwszej podwodnej stacji badawczej, Jacquesa-Yvesa Consteau (wraz z badaniami prowadzonymi przez Linka nad nurkowaniem saturowanym) do stworzenia przestrzeni nadającej się do zamieszkania, którą możnaby było umieścić na niewielkich głębokościach. Z czasem projekt był coraz bardziej rozwijany i podchwycili go również pozostali inżynierowie, którzy tworzyli podwodne stacje, które były dostosowane do coraz większej głębokości. To właśnie one stały się podstawą do pojawienia się coraz większej ilości badań i projektów, które miały na celu umożliwić ludziom z początku tymczasowe zamieszkanie w wodach mórz i oceanów.
Tak samo, jak literatura science-fiction była inspiracją do stworzenia takich technologii, jak telefony komórkowe, również jedna z powieści Julisza Verne „20.000 mil podmorskiej żeglugi” zainspirowała wynalazcę pierwszej podwodnej stacji badawczej, Jacquesa-Yvesa Consteau (wraz z badaniami prowadzonymi przez Linka nad nurkowaniem saturowanym) do stworzenia przestrzeni nadającej się do zamieszkania, którą możnaby było umieścić na niewielkich głębokościach. Z czasem projekt był coraz bardziej rozwijany i podchwycili go również pozostali inżynierowie, którzy tworzyli podwodne stacje, które były dostosowane do coraz większej głębokości. To właśnie one stały się podstawą do pojawienia się coraz większej ilości badań i projektów, które miały na celu umożliwić ludziom z początku tymczasowe zamieszkanie w wodach mórz i oceanów.
Zamieszkanie oceanu przez człowieka – Czy to możliwe?
Pierwszym naukowcem, który udzielił wywiadu na temat potencjału człowieka do życia w oceanie był francuski badacz i pierwszy podwodny archeolog w historii - Jacques-Yves Consteau. Już w 1960 roku udzielił wywiadu dla magazynu „Times” twierdząc, że któregoś dnia medycyna może pójść tak bardzo do przodu, że umożliwi ona ludziom życie pod powierzchnią wody. Przyznał, że jednak zanim człowiek będzie w stanie stworzyć w pełni funkcjonalne sztuczne skrzela pozwalające na wydobycie tlenu z wody, prędzej znajdzie sposób, jak budować pod wodą domy, w których będzie mógł normalnie mieszkać czy oddychać. To właśnie ta idea w późniejszych latach przyświecała prowadzonymi przez niego badaniami nad skonstruowaniem i nadzorowaniem czynności fizjologicznych nurków na podwodnych stacjach badawczych. To właśnie w tym wywiadzie padły z jego ust niezwykle ważne słowa: „Wszystko, co zostało zrobione na powierzchni, prędzej czy później zostanie zrobione pod wodą”. Uważał, że jeśli człowiek nie tylko będzie w stanie zamieszkać przestrzeń kosmiczną, ale również oceany, będzie walczył o podbój zupełnie nowych przestrzeni, która stworzy nieznane dotąd możliwości. Bazował także na badaniach nad nurkowaniem saturowanym Edwina Alberta Linka, który w ramach testów jako pierwszy badał skutki fizjologiczne i medyczne oddziaływania saturacji hiperbarycznej na ludzki organizm. To właśnie podczas jego eksperymentu świat doczekał się pierwszego aquanauty (Roberta Sténuita), który na potrzeby prowadzonych przez Linka badań w 1962 roku spędził jednorazowo aż dobę na głębokości 61 m, zaś 2 lata później 49 godzin na głębokości 126 m w nadmuchiwanej konstrukcji hiperbarycznej SPID, co było później podwaliną do stworzenia pierwszej stacji badawczej przez Consteau (zagadnienie szerzej opisane w poprzedniej dzidce o historii podwodnych stacji badawczych). Conshelf I, w której przeprowadzono testy w 1962 roku, dała początek podwodnej architekturze oraz badaniom dotyczącym wydolności ludzkiego organizmu w zakresie nurkowania saturowanego i związanej z nim dekompresji przed powrotem na powierzchnię.
Pierwszym naukowcem, który udzielił wywiadu na temat potencjału człowieka do życia w oceanie był francuski badacz i pierwszy podwodny archeolog w historii - Jacques-Yves Consteau. Już w 1960 roku udzielił wywiadu dla magazynu „Times” twierdząc, że któregoś dnia medycyna może pójść tak bardzo do przodu, że umożliwi ona ludziom życie pod powierzchnią wody. Przyznał, że jednak zanim człowiek będzie w stanie stworzyć w pełni funkcjonalne sztuczne skrzela pozwalające na wydobycie tlenu z wody, prędzej znajdzie sposób, jak budować pod wodą domy, w których będzie mógł normalnie mieszkać czy oddychać. To właśnie ta idea w późniejszych latach przyświecała prowadzonymi przez niego badaniami nad skonstruowaniem i nadzorowaniem czynności fizjologicznych nurków na podwodnych stacjach badawczych. To właśnie w tym wywiadzie padły z jego ust niezwykle ważne słowa: „Wszystko, co zostało zrobione na powierzchni, prędzej czy później zostanie zrobione pod wodą”. Uważał, że jeśli człowiek nie tylko będzie w stanie zamieszkać przestrzeń kosmiczną, ale również oceany, będzie walczył o podbój zupełnie nowych przestrzeni, która stworzy nieznane dotąd możliwości. Bazował także na badaniach nad nurkowaniem saturowanym Edwina Alberta Linka, który w ramach testów jako pierwszy badał skutki fizjologiczne i medyczne oddziaływania saturacji hiperbarycznej na ludzki organizm. To właśnie podczas jego eksperymentu świat doczekał się pierwszego aquanauty (Roberta Sténuita), który na potrzeby prowadzonych przez Linka badań w 1962 roku spędził jednorazowo aż dobę na głębokości 61 m, zaś 2 lata później 49 godzin na głębokości 126 m w nadmuchiwanej konstrukcji hiperbarycznej SPID, co było później podwaliną do stworzenia pierwszej stacji badawczej przez Consteau (zagadnienie szerzej opisane w poprzedniej dzidce o historii podwodnych stacji badawczych). Conshelf I, w której przeprowadzono testy w 1962 roku, dała początek podwodnej architekturze oraz badaniom dotyczącym wydolności ludzkiego organizmu w zakresie nurkowania saturowanego i związanej z nim dekompresji przed powrotem na powierzchnię.
O ile pierwsze stacje pod wodą znajdowały się krótko, aby zapobiec uduszeniu w wyniku braku dostępu do tlenu lub gazu oddychającego (przeznaczonego do nurkowania saturowanego), o tyle w późniejszych latach zaczęto doprowadzać do nich tlen lub wspomnianą mieszankę gazu (najczęściej helowo-tlenową) przy pomocy specjalnych instalacji, które montowało się po osadzeniu stacji lub w przypadku mniejszych kapsuł – montowało w specjalnych zbiornikach, które pomagały również zakotwiczyć niewielkie komory sypialne na dnie (jak chociażby współczesna kapsuła projektu „Man in the Sea” nazwana Under the Pole). Okazało się, że dostarczanie tlenu z powierzchni na tą chwilę znacząco ogranicza możliwości tworzenia podwodnych budowli – musiałyby być osadzone na niewielkiej głębokości (do maksymalnie 100 m p.p.m.) i mieć zapewniony stały dostęp do tlenu. W ten sposób zbudowano już niewielkie podwodne hotele czy restauracje dla miłośników nurkowania (w dodatku całkowicie komercyjne, a nie badawcze, ale o tym później). Kolejnym rozwiązaniem byłoby wykonanie dużego obiektu, którego część znajduje się pod wodą i umożliwia ciągły dostęp do tlenu znajdującego się w atmosferze, a tylko jego część umieszczona jest pod wodą – to właśnie na takim pomyśle powstaje aktualnie wiele projektów częściowo podwodnych domów czy stacji badawczych, które umożliwiałyby całoroczne prowadzenie badań nad życiem w oceanie i zachodzących w nim zjawiskach (badanych nie tylko przez oceanografów, ale również sejsmologów czy glacjologów), a także podwodne obiekty wojskowe, które umożliwiałyby długoterminowe kontrolowanie wód oceanicznych i obserwację podwodnych obiektów wroga.
Na czym polega nurkowanie saturowane?
Jest to nurkowanie na dużych głębokościach lub w na tyle długich okresach, że niezbędne jest zastosowanie gazu oddechowego (taki gaz stosowany jest również we wspinaczce wysokościowej, statkach powietrznych, okrętach podwodnych, w kombinezonach kosmicznych, a także w aparatach anestezjologicznych czy sprzęcie medycznym do terapii tlenowej). Ma to na celu doprowadzenie ciśnienia tkanek organizmu ludzkiego do równowagi z ciśnieniami cząstkowymi obojętnych składników wspomnianego gazu oddechowego. Podczas oddychania pod ciśnieniem, nurek gromadzi rozpuszczony gaz obojętny, który rozrzedza tlen do nietoksycznego poziomu w tkankach ciała. Efektem ubocznym może być tak zwana choroba dekompresyjna w przypadku zbyt szybkiego wynurzenia. Dlatego niezbędne jest przeprowadzenie nawet wielogodzinnej dekompresji przed wynurzeniem się na powierzchnię, aby usunąć z płuc mieszankę gazów obojętnych zawartych w specjalnie do tego przeznaczonym gazie oddechowym, najczęściej będący mieszanką helowo-tlenową, co miało zapobiegać efektom ubocznym w postaci narkozy azotowej, która powoduje odrętwienie ciała i stan świadomości podobny do upojenia alkoholowego, a także może powodować zjawisko zwane „widzeniem w tunelu”, co utrudnia dokonywanie wszelkich odczytów czy pomiarów. Zazwyczaj narkoza azotowa zaczyna być bardziej zauważalna przy nurkowaniu na głębokości 30 m wzwyż, ale może wystąpić również na mniejszych. Im dłuższy czas przebywania pod wodą, tym bardziej wydłuża się czas dekompresji. Niekiedy nurkowie saturowani muszą co jakiś czas odbyć tak zwany przystanek dekompresyjny, aby nie spowodować dotkliwych zmian w organizmie.
Jest to nurkowanie na dużych głębokościach lub w na tyle długich okresach, że niezbędne jest zastosowanie gazu oddechowego (taki gaz stosowany jest również we wspinaczce wysokościowej, statkach powietrznych, okrętach podwodnych, w kombinezonach kosmicznych, a także w aparatach anestezjologicznych czy sprzęcie medycznym do terapii tlenowej). Ma to na celu doprowadzenie ciśnienia tkanek organizmu ludzkiego do równowagi z ciśnieniami cząstkowymi obojętnych składników wspomnianego gazu oddechowego. Podczas oddychania pod ciśnieniem, nurek gromadzi rozpuszczony gaz obojętny, który rozrzedza tlen do nietoksycznego poziomu w tkankach ciała. Efektem ubocznym może być tak zwana choroba dekompresyjna w przypadku zbyt szybkiego wynurzenia. Dlatego niezbędne jest przeprowadzenie nawet wielogodzinnej dekompresji przed wynurzeniem się na powierzchnię, aby usunąć z płuc mieszankę gazów obojętnych zawartych w specjalnie do tego przeznaczonym gazie oddechowym, najczęściej będący mieszanką helowo-tlenową, co miało zapobiegać efektom ubocznym w postaci narkozy azotowej, która powoduje odrętwienie ciała i stan świadomości podobny do upojenia alkoholowego, a także może powodować zjawisko zwane „widzeniem w tunelu”, co utrudnia dokonywanie wszelkich odczytów czy pomiarów. Zazwyczaj narkoza azotowa zaczyna być bardziej zauważalna przy nurkowaniu na głębokości 30 m wzwyż, ale może wystąpić również na mniejszych. Im dłuższy czas przebywania pod wodą, tym bardziej wydłuża się czas dekompresji. Niekiedy nurkowie saturowani muszą co jakiś czas odbyć tak zwany przystanek dekompresyjny, aby nie spowodować dotkliwych zmian w organizmie.
Plany zurbanizowania oceanów i związane z nimi trudności
Głównym problemem zamieszkania na większych głębokościach nie tyle byłby problem z dostarczeniem gazu oddychającego lub dostarczenie tlenu do mniej zanurzonych partii budowli, ale z dekompresją. Na razie nie jest znany wpływ na długoterminowe przebywanie pod wodą, gdyż nie było jeszcze badań na aquanautach, którzy spędziliby w podwodnych stacjach okrągły rok – tym bardziej na dużej głębokości. Ponadto, im większa głębokość, tym większe ciśnienie, co oznacza, że może to być znacznie obciążające dla tkanek i narządów. Dla przykładu, w batyskafach można zejść na bardzo duże głębokości, ale powoli i na bardzo krótki czas (do najgłębszych rowów oceanicznych na maksymalnie dwie godziny z minutami), zaś sam proces wynurzania jest powolny, aby uniknąć szkód wywołanych przez gwałtowną zmianę ciśnienia.
Inną kwestią są problemy konstrukcyjne wynikające z tego, że im głębiej ktoś chciałby zbudować podwodny dom czy stację, tym wytrzymalszych materiałów musiałby użyć – im głębiej, tym większe ciśnienie, większa ilość wody naciska na obiekt, dlatego słaba konstrukcja może łatwo ulec załamaniu. Inną kwestią jest fakt, że na większej głębokości będzie ciemniej, a brak dostępu do promieni słonecznych może spowodować poważne problemy w doborze witaminy D – nie wspominając już o tym, że nawet, gdyby było możliwe wybudowanie podwodnej szklarni, gdzie hodowane byłyby rośliny, brak dostępu do promieniowania słonecznego uniemożliwiłoby ich hodowlę. Ponadto na dużych głębokościach nie występuje zbyt wiele ryb nadających się do spożywania przez człowieka, więc dostęp do pożywienia byłby utrudniony. Nie mówiąc już o problemach logistycznych i dostarczaniu materiałów pierwszej potrzeby – na pewno wiązałoby się to z pewnymi kosztami, chociaż do podwodnych hoteli można nawet zamówić… pizzę, którą przywozi kurier będący nurkiem saturowanym (ale należy też wziąć pod uwagę kwestię utylizacji odpadów). Ewentualnie byłoby można wytresować delfina (jak wspomniany w dzidce o historii podwodnych stacji badawczych Tuffy, który był do tego celu specjalnie tresowany przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych).
Głównym problemem zamieszkania na większych głębokościach nie tyle byłby problem z dostarczeniem gazu oddychającego lub dostarczenie tlenu do mniej zanurzonych partii budowli, ale z dekompresją. Na razie nie jest znany wpływ na długoterminowe przebywanie pod wodą, gdyż nie było jeszcze badań na aquanautach, którzy spędziliby w podwodnych stacjach okrągły rok – tym bardziej na dużej głębokości. Ponadto, im większa głębokość, tym większe ciśnienie, co oznacza, że może to być znacznie obciążające dla tkanek i narządów. Dla przykładu, w batyskafach można zejść na bardzo duże głębokości, ale powoli i na bardzo krótki czas (do najgłębszych rowów oceanicznych na maksymalnie dwie godziny z minutami), zaś sam proces wynurzania jest powolny, aby uniknąć szkód wywołanych przez gwałtowną zmianę ciśnienia.
Inną kwestią są problemy konstrukcyjne wynikające z tego, że im głębiej ktoś chciałby zbudować podwodny dom czy stację, tym wytrzymalszych materiałów musiałby użyć – im głębiej, tym większe ciśnienie, większa ilość wody naciska na obiekt, dlatego słaba konstrukcja może łatwo ulec załamaniu. Inną kwestią jest fakt, że na większej głębokości będzie ciemniej, a brak dostępu do promieni słonecznych może spowodować poważne problemy w doborze witaminy D – nie wspominając już o tym, że nawet, gdyby było możliwe wybudowanie podwodnej szklarni, gdzie hodowane byłyby rośliny, brak dostępu do promieniowania słonecznego uniemożliwiłoby ich hodowlę. Ponadto na dużych głębokościach nie występuje zbyt wiele ryb nadających się do spożywania przez człowieka, więc dostęp do pożywienia byłby utrudniony. Nie mówiąc już o problemach logistycznych i dostarczaniu materiałów pierwszej potrzeby – na pewno wiązałoby się to z pewnymi kosztami, chociaż do podwodnych hoteli można nawet zamówić… pizzę, którą przywozi kurier będący nurkiem saturowanym (ale należy też wziąć pod uwagę kwestię utylizacji odpadów). Ewentualnie byłoby można wytresować delfina (jak wspomniany w dzidce o historii podwodnych stacji badawczych Tuffy, który był do tego celu specjalnie tresowany przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych).
Dlatego jeżeli człowiek zacznie zamieszkiwać dno morskie, to najprawdopodobniej bezpieczną głębokością będzie do ok. 30 m p.p.m. – taka głębokość niesie ze sobą nie tylko niskie ryzyko wystąpienia narkozy azotowej w przypadku wynurzenia, zaś sama woda nie będzie wywoływać tak dużego ciśnienia, jak na większych głębokościach, dlatego będzie mniejsze ryzyko pęknięcia konstrukcji i zapewne będzie ona mogła posłużyć przez długie lata. Jednak warto tutaj zaznaczyć, że musiałaby być wykonana z materiałów budowalnych odpornych na korozję. Ale należy też brać pod uwagę, że podobnie, jak w przypadku podwodnych stacji badawczych, które długo znajdowały się na dnie, jak chociażby słynny Aquarius, mogą zostać porośnięte przez morską faunę i florę, jak chociażby pąkle, których ostre skorupki wapienne powodują znaczne uszkodzenia ścianek takiej stacji – zwłaszcza na dłuższą metę (dlatego konieczne byłoby ich regularne usuwanie w celu wydłużenia okresu eksploatacji).
Pozostają również kwestie dotyczące tego, czy zurbanizowanie oceanu jest w ogóle dobrym pomysłem. Pierwszy z problemów dotyczy wpływu zamieszkania oceanów przez człowieka a poziom ich zanieczyszczenia. Druga z nich dotyczyłaby hałasu wydawanego przez wszelkie urządzenia stosowane przez ludzi zamieszkujących przez długi czas dno oceanu oraz rozwiązanie kwestii logistycznych, które też mogą wywoływać przeszkadzające dla oceanicznej fauny dźwięki. Chociaż nie od dzisiaj wiadomo, że sam ocean jest dosyć głośnym miejscem, należy brać pod uwagę, że niektóre gatunki zwierząt reagują niepokojem na dźwięki im nieznane i mają tendencje do ucieczki w popłochu – w tym nawet w kierunku płycizn, na których umierają, jak chociażby przez dźwięki sonarów, eksplozje czy nawet łodzie podwodne. Po prostu nie są to dźwięki znane, dlatego nie wiadomo, jak szybko zwierzęta zaadaptowałyby się do życia w oceanie, w którym pojawia się na stałe niezbyt dobrze znany im gatunek – człowiek. Chociaż już od dziesięcioleci gdzieniegdzie znajdują się podwodne stacje badawcze i cały czas budowane są nowe – ale są to pojedyncze, niewielkie obiekty, a nie całe kompleksy czy podwodne miasta. Ponadto powstają również w ostatnich latach hotele i restauracje znajdujące się pod wodą, które cieszą się coraz większą popularnością.
Pozostają również kwestie dotyczące tego, czy zurbanizowanie oceanu jest w ogóle dobrym pomysłem. Pierwszy z problemów dotyczy wpływu zamieszkania oceanów przez człowieka a poziom ich zanieczyszczenia. Druga z nich dotyczyłaby hałasu wydawanego przez wszelkie urządzenia stosowane przez ludzi zamieszkujących przez długi czas dno oceanu oraz rozwiązanie kwestii logistycznych, które też mogą wywoływać przeszkadzające dla oceanicznej fauny dźwięki. Chociaż nie od dzisiaj wiadomo, że sam ocean jest dosyć głośnym miejscem, należy brać pod uwagę, że niektóre gatunki zwierząt reagują niepokojem na dźwięki im nieznane i mają tendencje do ucieczki w popłochu – w tym nawet w kierunku płycizn, na których umierają, jak chociażby przez dźwięki sonarów, eksplozje czy nawet łodzie podwodne. Po prostu nie są to dźwięki znane, dlatego nie wiadomo, jak szybko zwierzęta zaadaptowałyby się do życia w oceanie, w którym pojawia się na stałe niezbyt dobrze znany im gatunek – człowiek. Chociaż już od dziesięcioleci gdzieniegdzie znajdują się podwodne stacje badawcze i cały czas budowane są nowe – ale są to pojedyncze, niewielkie obiekty, a nie całe kompleksy czy podwodne miasta. Ponadto powstają również w ostatnich latach hotele i restauracje znajdujące się pod wodą, które cieszą się coraz większą popularnością.
Podwodne restauracje i hotele
Pierwszą podwodną restauracją była Ithaa - jedyna na świecie w pełni przeszklona restauracja, która znajduje się w hotelu Conrad Maldives Rangali Island na Malediwach na głębokości od 5 do 9 m (w zależności od miejsca różni się zanurzeniem). Restauracja mieści jedynie 14 gości ze względu na niewielkie wymiary. Znajduje się w niej otwarty na atmosferę długi korytarz wychodzący na zewnątrz, więc nie ma potrzeby stosowania procedur kompresji lub dekompresji, jak w przypadku nurkowania saturowanego. Ithaa została zbudowana przez MJ Murphy Ltd. i jej masa bez balastu 175 ton. Jej przeszklona struktura wykonana jest z akrylu z przezroczystym dachem oferującym panoramiczny widok pod wodą w zakresie 270°. Prace koncepcyjne rozpoczęto w 2004 roku, zaś sama podwodna restauracja Ithaa została otworzona w 2005 roku i funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Co ciekawe, sama restauracja została zbudowana w Nowej Zelandii i przewieziona na Malediwy w jednym kawałku. Warto też wspomnieć, że z restauracji dostępny jest widok na zatopione wraki statków i rafę koralową. Znajduje się tutaj również pierwszy na świecie podwodny pokój hotelowy dla dwóch osób znajdujący się nieopodal wspomnianej restauracji – The Muraka.
Pierwszą podwodną restauracją była Ithaa - jedyna na świecie w pełni przeszklona restauracja, która znajduje się w hotelu Conrad Maldives Rangali Island na Malediwach na głębokości od 5 do 9 m (w zależności od miejsca różni się zanurzeniem). Restauracja mieści jedynie 14 gości ze względu na niewielkie wymiary. Znajduje się w niej otwarty na atmosferę długi korytarz wychodzący na zewnątrz, więc nie ma potrzeby stosowania procedur kompresji lub dekompresji, jak w przypadku nurkowania saturowanego. Ithaa została zbudowana przez MJ Murphy Ltd. i jej masa bez balastu 175 ton. Jej przeszklona struktura wykonana jest z akrylu z przezroczystym dachem oferującym panoramiczny widok pod wodą w zakresie 270°. Prace koncepcyjne rozpoczęto w 2004 roku, zaś sama podwodna restauracja Ithaa została otworzona w 2005 roku i funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Co ciekawe, sama restauracja została zbudowana w Nowej Zelandii i przewieziona na Malediwy w jednym kawałku. Warto też wspomnieć, że z restauracji dostępny jest widok na zatopione wraki statków i rafę koralową. Znajduje się tutaj również pierwszy na świecie podwodny pokój hotelowy dla dwóch osób znajdujący się nieopodal wspomnianej restauracji – The Muraka.
Kolejną tego typu restauracją była (już nieistniejąca, podobnie jak państwo, w którym się znajdowała) „Red Sea Star” w Ejlacie w Izraelu i składała się z trzech modułów: strefa wejściowa nad powierzchnią wody, restauracja z 62 panoramicznymi oknami (mogąca pomieścić 105 osób) znajdująca się na głębokości 6 m p.p.m. oraz strefa balastowa kotwicząca restaurację. Cała konstrukcja ważyła około 6000 ton. Restauracja została otworzona i zamknięta w 2012 roku – nie funkcjonowała długo. Powodem były zapewne błędy konstrukcyjne, ale nigdy nie podano oficjalnych przyczyn zamknięcia obiektu.
Po pojawieniu się tych dwóch restauracji, zwiększyła się liczba podwodnych kompleksów restauracyjno-wypoczynkowych. Wśród nich pojawiły się między innymi: restauracja Sea w Anantara Kihavah na Malediwach (również z widokiem na rafę koralową), Coral Restaurant na Bali w Indonezji, Al. Mahara w Dubaju, H2O by LAGO na Malediwach, Oceano Atlantis w Dubaju, Subsix Underwater Restaurant na Malediwach. Przy wszystkich wspomnianych restauracjach funkcjonują również podwodne pokoje hotelowe. Występują też podwodne hotele bez restauracji znajdującej się pod wodą: InterContinental Shanghai Wonderland w Chinach, Resorts World Sentosa w Singapurze, Reef Suites w Australii i Planet Ocean Underwater Hotel oraz Jules Undersea Lodge – oba w stanie Floryda w USA. Ciekawą koncepcją są również pływające domki wypoczynkowe na otwartym morzu z podwodnymi pokojami: Utter Inn Hotel w Västerås w Szwecji oraz The Manta Resort w pobliżu Wyspy Pemba w Tanzanii.
SeaOrbiter – Pierwsza pływająca stacja badawcza
Pierwszą pływającą podwodną stacją badawczą ma być zaprojektowany w 2014 roku przez architekta Jacquesa Rougerie uniwersalny statek badawczy połączony z laboratorium naukowym SeaOrbiter, który ma za zadanie zrewolucjonizowania badań oceanów. Będzie on pierwszym obiektem, który zapewni odkrywcom możliwość prowadzenia podwodnych misji oceanicznych 24/7 przez ponad 6 miesięcy, a być może nawet i dłużej. Przy pomocy SeaOrbiter mają być prowadzone liczne misje na Oceanie Atlantyckim. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że inspiracją kształtu stacji badawczej był… konik morski.
Realizacja projektu jest prowadzona przez międzynarodową firmę SeaOrbiter SAS. W 2015 roku ukazał się pierwszy z komponentów statku do podwodnej i nawodnej eksploracji oceanów zbudowany w stoczni ACCO. Element Eye of SeaOrbiter posiada 18 m wysokości i posiada punkt obserwacyjny, systemy komunikacyjne i turbinę wiatrową. Do budowy tej części wykorzystano opatentowany materiał podobny do aluminium – Sealium, który został wyprodukowany przez firmy Constellium i stworzony na potrzeby budowy SeaOrbiter. Ma on być głównym materiałem do budowy statku. Zakończenie budowy samego SeaOrbiter było planowane na 2016 rok, zaś testy miały potrwać 6 miesięcy, jednak realizacja projektu uległa znacznemu opóźnieniu.
Pierwszą pływającą podwodną stacją badawczą ma być zaprojektowany w 2014 roku przez architekta Jacquesa Rougerie uniwersalny statek badawczy połączony z laboratorium naukowym SeaOrbiter, który ma za zadanie zrewolucjonizowania badań oceanów. Będzie on pierwszym obiektem, który zapewni odkrywcom możliwość prowadzenia podwodnych misji oceanicznych 24/7 przez ponad 6 miesięcy, a być może nawet i dłużej. Przy pomocy SeaOrbiter mają być prowadzone liczne misje na Oceanie Atlantyckim. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że inspiracją kształtu stacji badawczej był… konik morski.
Realizacja projektu jest prowadzona przez międzynarodową firmę SeaOrbiter SAS. W 2015 roku ukazał się pierwszy z komponentów statku do podwodnej i nawodnej eksploracji oceanów zbudowany w stoczni ACCO. Element Eye of SeaOrbiter posiada 18 m wysokości i posiada punkt obserwacyjny, systemy komunikacyjne i turbinę wiatrową. Do budowy tej części wykorzystano opatentowany materiał podobny do aluminium – Sealium, który został wyprodukowany przez firmy Constellium i stworzony na potrzeby budowy SeaOrbiter. Ma on być głównym materiałem do budowy statku. Zakończenie budowy samego SeaOrbiter było planowane na 2016 rok, zaś testy miały potrwać 6 miesięcy, jednak realizacja projektu uległa znacznemu opóźnieniu.
Pionowo ustawiony statek będzie mierzył aż 58 m wysokości, ważył 550 ton i posiadał wyporność 2600 ton. Zostanie częściowo umieszczony nad wodą (27 m), a pozostałe 31 m będzie znajdowało się pod powierzchnią oceanu. SeaOrbiter będzie mógł uzyskać dostęp do portów składając 180-tonowy kil i ponownie regulując system balastowy, a następnie zmniejszając zanurzenie do 8 m. Na statku znajdzie się miejsce noclegowe dla nawet 22 osób, zaś zaopatrzenie będzie codziennie dostarczane łodziami. Planowo załoga ma składać się z sześciu osób do obsługi statku, czterech operatorów naukowych lub badaczy, dwóch operatorów multimedialnych i sześciu aquanautów do opracowywania określonych programów w laboratorium hiperbarycznym pływającej stacji badawczej.
Proteus – Projekt wnuka Consteau
Kolejnym wartym uwagi obiektem jest Proteus – podwodna stacja badawcza zaprojektowana przez Fabiena Consteau (wnuka Jacquesa-Yvesa Consteau). Ma ona znajdować się na głębokości 18 m p.p.m. Ma być pierwszą dwupiętrową stacją badawczą o powierzchni 370 m² z wyraźnie wyodrębnioną sekcją mieszkalną i laboratoryjną, co ma zapewnić pracownikom lepszy work-life balance. Podobno inspiracją dla Fabiena była Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS), zaś inspiracją do designu były koralowe polipy. Ponadto na stacji ma znajdować się basen łączący ją z oceanem, a także kompleks medyczny, podwodną szklarnię i wyraźnie wyodrębnione kwatery osobiste badaczy (trudno nie zauważyć, gdzie się znajdują). Stacja ma również być wyposażona we własną szklarnię do uprawy żywności (pierwszą w historii) oraz być zasilana trzema źródłami energii: wiatrową, słoneczną oraz termiczną z oceanu. Stacja ma docelowo zostać zainstalowana u wybrzeży Curacao.
Kolejnym wartym uwagi obiektem jest Proteus – podwodna stacja badawcza zaprojektowana przez Fabiena Consteau (wnuka Jacquesa-Yvesa Consteau). Ma ona znajdować się na głębokości 18 m p.p.m. Ma być pierwszą dwupiętrową stacją badawczą o powierzchni 370 m² z wyraźnie wyodrębnioną sekcją mieszkalną i laboratoryjną, co ma zapewnić pracownikom lepszy work-life balance. Podobno inspiracją dla Fabiena była Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS), zaś inspiracją do designu były koralowe polipy. Ponadto na stacji ma znajdować się basen łączący ją z oceanem, a także kompleks medyczny, podwodną szklarnię i wyraźnie wyodrębnione kwatery osobiste badaczy (trudno nie zauważyć, gdzie się znajdują). Stacja ma również być wyposażona we własną szklarnię do uprawy żywności (pierwszą w historii) oraz być zasilana trzema źródłami energii: wiatrową, słoneczną oraz termiczną z oceanu. Stacja ma docelowo zostać zainstalowana u wybrzeży Curacao.
Chiny – Wielkie ambicje, a wyjdzie pewnie jak zwykle
Chiny przyspieszają wysiłki mające na celu zaprojektowanie i zbudowanie załogowej platformy głębinowej, która pomoże im w wydobywaniu minerałów na Morzu Południowochińskim, a także służyć celom wojskowym na spornych wodach. W założeniu ma ona przypominać stację kosmiczną, tyle, że pod wodą na bardzo dużej głębokości – prawie 3000 m p.p.m, jak zapowiedział już chiński Minister Nauki. Ponadto sam projekt ma mieć kształt kulisty i mierzyć aż pięć pięter. Ma być to ogromna podwodna stacja badawcza umożliwiająca także uprawę roślin pod sztucznym oświetleniem na dużej głębokości i jednocześnie być pierwszą podwodną miejscowością na świecie. Projekt ten został wymieniony w bieżącym pięcioletnim planie gospodarczym Chin opublikowanym w marcu 2019 roku i zajął drugie miejsce na liście 100 najważniejszych priorytetów naukowych oraz technologicznych tego kraju. Jednak zdarzenia z końca 2019 roku opóźniły realizację podwodnych zamiarów.
Chiny przyspieszają wysiłki mające na celu zaprojektowanie i zbudowanie załogowej platformy głębinowej, która pomoże im w wydobywaniu minerałów na Morzu Południowochińskim, a także służyć celom wojskowym na spornych wodach. W założeniu ma ona przypominać stację kosmiczną, tyle, że pod wodą na bardzo dużej głębokości – prawie 3000 m p.p.m, jak zapowiedział już chiński Minister Nauki. Ponadto sam projekt ma mieć kształt kulisty i mierzyć aż pięć pięter. Ma być to ogromna podwodna stacja badawcza umożliwiająca także uprawę roślin pod sztucznym oświetleniem na dużej głębokości i jednocześnie być pierwszą podwodną miejscowością na świecie. Projekt ten został wymieniony w bieżącym pięcioletnim planie gospodarczym Chin opublikowanym w marcu 2019 roku i zajął drugie miejsce na liście 100 najważniejszych priorytetów naukowych oraz technologicznych tego kraju. Jednak zdarzenia z końca 2019 roku opóźniły realizację podwodnych zamiarów.
Ocean Spirals – Japończycy nie mniej ambitni
Warto również wspomnieć, że Chiny nie są jedynym azjatyckim krajem, który planuje budowę podwodnej stacji badawczej. Również wyszedł pomysł zbudowania kolejnego obiektu sięgającego bardzo dużej głębokości - zainicjowanego przez architektów z tokijskiego Shimizu Corporation, którzy chcą stworzyć z kilku umieszczonych blisko siebie spiralnych stacji podwodne miasto. Projekt Ocean Spirals pod przewodnictwem Masaki Takeuch ma sięgać końcem każdej spirali głębokości aż 5000 m p.p.m. Cały projekt ma być wyposażony w turbiny zasilające podwodne miasto energią fal. W całym kompleksie stacji ma zmieścić się około 5000 osób.
Warto również wspomnieć, że Chiny nie są jedynym azjatyckim krajem, który planuje budowę podwodnej stacji badawczej. Również wyszedł pomysł zbudowania kolejnego obiektu sięgającego bardzo dużej głębokości - zainicjowanego przez architektów z tokijskiego Shimizu Corporation, którzy chcą stworzyć z kilku umieszczonych blisko siebie spiralnych stacji podwodne miasto. Projekt Ocean Spirals pod przewodnictwem Masaki Takeuch ma sięgać końcem każdej spirali głębokości aż 5000 m p.p.m. Cały projekt ma być wyposażony w turbiny zasilające podwodne miasto energią fal. W całym kompleksie stacji ma zmieścić się około 5000 osób.
Dodatkowa literatura dla zainteresowanych:
Podwodna architektura:
1.https://www.academia.edu/92017602/Podwodne_miasta_w_architekturze_XX_i_XXI_wieku_mi%C4%99dzy_utopi%C4%85_eksperymentem_a_propozycj%C4%85_komercyjn%C4%85
2.https://tomaszaugustyniak.wordpress.com/2016/01/04/podwodna-architektura-na-fali/
3.https://www.cladglobal.com/architecture-design-features?codeid=33510&source=home&p=9
4.https://www.scubadiving.com/sci-fi-fantasy-becomes-underwater-reality
Nurkowanie saturowane:
5.https://www.portalmorski.pl/wiadomosci/offshore/45287-maly-kosmos-nurkow-saturowanych
6.https://hmn.wiki/pl/Saturation_diving
7.https://hmn.wiki/pl/Breathing_gas
8.https://hmn.wiki/pl/Nitrogen_narcosis
9.https://forumakademickie.pl/fa-archiwum/archiwum/99/1/artykuly/19-nurek_gaz.htm
10.https://www.national-geographic.pl/artykul/nurkowie-glebinowi-przebadani-saturacja-krwi-spada-do-poziomu-charakterystycznego-dla-fok
11.https://www.thevintagenews.com/2016/03/24/jacques-cousteaus-underwater-colonies-from-the-1960s-copy/?chrome=1
SeaOrbiter:
12.https://www.seaorbiter.com/
13.https://www.tawernaskipperow.pl/czytelnia/wiesci-z-oceanow/powstaje-niezwykla-stacja-podwodna/5656
14.https://technogadzet.pl/seaorbiter-pozwoli-nam-zbadac-glebiny-oceanow/
15.https://divers24.pl/435-seaorbiter-podwodna-stacja-badawcza/#
16.https://www.ship-technology.com/projects/seaorbiter-marine-research-vessel/
17.https://splash247.com/seaorbiter-the-international-ocean-station/
18.https://www.dezeen.com/2012/06/27/seaorbiter-by-jacques-rougerie/
19.https://www.kisskissbankbank.com/en/projects/the-eye-of-seaorbiter
20.https://www.stuff.tv/news/meet-seaorbiter-crazy-ocean-roaming-research-station-might-just-discover-atlantis/
Proteus i Fabien Consteau:
21.https://portalstoczniowy.pl/podwodna-stacja-badawcza-proteus/
Chiński projekt podwodnej stacji badawczo-militarnej:
22.https://geekweek.interia.pl/technologia/news-chiny-zbuduja-najwieksza-na-swiecie-i-najglebiej-polozona-w-,nId,5543498
23.https://www.nextbigfuture.com/2016/09/china-is-planning-massive-sea-lab.html
Ocean Spirals:
24.https://www.businessinsider.com/underwater-city-tokyo-japan-2017-1?IR=T#if-construction-plans-ever-move-forward-the-first-ocean-spiral-would-sit-16400-feet-below-sea-level-off-the-coast-of-tokyo-takeuch-tells-business-insider-1
Podwodne restauracje i hotele:
25.https://nowemedium.pl/wiadomosci/swiat/najdziwniejsze-restauracje-swiata-ithaa-undersea-restaurant-wyjatkowa-kolacja-pod-woda/
26.https://www.itinari.com/pl/visit-the-world-s-first-undersea-restaurant-at-rangali-island-gf9o
27.https://miejsca.org/miejsce/podwodna-restauracja-red-sea-star-eilat-izrael
28.https://www.cntraveler.com/galleries/2014-07-28/7-underwater-restaurants-and-bars-around-the-world
29.https://www.planetware.com/world/best-underwater-hotels-ind-1-31.htm
30.https://www.tripstodiscover.com/best-underwater-hotels-in-the-world/
Podwodna architektura:
1.https://www.academia.edu/92017602/Podwodne_miasta_w_architekturze_XX_i_XXI_wieku_mi%C4%99dzy_utopi%C4%85_eksperymentem_a_propozycj%C4%85_komercyjn%C4%85
2.https://tomaszaugustyniak.wordpress.com/2016/01/04/podwodna-architektura-na-fali/
3.https://www.cladglobal.com/architecture-design-features?codeid=33510&source=home&p=9
4.https://www.scubadiving.com/sci-fi-fantasy-becomes-underwater-reality
Nurkowanie saturowane:
5.https://www.portalmorski.pl/wiadomosci/offshore/45287-maly-kosmos-nurkow-saturowanych
6.https://hmn.wiki/pl/Saturation_diving
7.https://hmn.wiki/pl/Breathing_gas
8.https://hmn.wiki/pl/Nitrogen_narcosis
9.https://forumakademickie.pl/fa-archiwum/archiwum/99/1/artykuly/19-nurek_gaz.htm
10.https://www.national-geographic.pl/artykul/nurkowie-glebinowi-przebadani-saturacja-krwi-spada-do-poziomu-charakterystycznego-dla-fok
11.https://www.thevintagenews.com/2016/03/24/jacques-cousteaus-underwater-colonies-from-the-1960s-copy/?chrome=1
SeaOrbiter:
12.https://www.seaorbiter.com/
13.https://www.tawernaskipperow.pl/czytelnia/wiesci-z-oceanow/powstaje-niezwykla-stacja-podwodna/5656
14.https://technogadzet.pl/seaorbiter-pozwoli-nam-zbadac-glebiny-oceanow/
15.https://divers24.pl/435-seaorbiter-podwodna-stacja-badawcza/#
16.https://www.ship-technology.com/projects/seaorbiter-marine-research-vessel/
17.https://splash247.com/seaorbiter-the-international-ocean-station/
18.https://www.dezeen.com/2012/06/27/seaorbiter-by-jacques-rougerie/
19.https://www.kisskissbankbank.com/en/projects/the-eye-of-seaorbiter
20.https://www.stuff.tv/news/meet-seaorbiter-crazy-ocean-roaming-research-station-might-just-discover-atlantis/
Proteus i Fabien Consteau:
21.https://portalstoczniowy.pl/podwodna-stacja-badawcza-proteus/
Chiński projekt podwodnej stacji badawczo-militarnej:
22.https://geekweek.interia.pl/technologia/news-chiny-zbuduja-najwieksza-na-swiecie-i-najglebiej-polozona-w-,nId,5543498
23.https://www.nextbigfuture.com/2016/09/china-is-planning-massive-sea-lab.html
Ocean Spirals:
24.https://www.businessinsider.com/underwater-city-tokyo-japan-2017-1?IR=T#if-construction-plans-ever-move-forward-the-first-ocean-spiral-would-sit-16400-feet-below-sea-level-off-the-coast-of-tokyo-takeuch-tells-business-insider-1
Podwodne restauracje i hotele:
25.https://nowemedium.pl/wiadomosci/swiat/najdziwniejsze-restauracje-swiata-ithaa-undersea-restaurant-wyjatkowa-kolacja-pod-woda/
26.https://www.itinari.com/pl/visit-the-world-s-first-undersea-restaurant-at-rangali-island-gf9o
27.https://miejsca.org/miejsce/podwodna-restauracja-red-sea-star-eilat-izrael
28.https://www.cntraveler.com/galleries/2014-07-28/7-underwater-restaurants-and-bars-around-the-world
29.https://www.planetware.com/world/best-underwater-hotels-ind-1-31.htm
30.https://www.tripstodiscover.com/best-underwater-hotels-in-the-world/