1 grosz

Wzór monety pochodzi oficjalnie z roku 1923, a jej projekt stworzył ceniony plasty Wojciech Jastrzębowski. Moneta weszła do obiegu w roku 1924, jak podają źródła miało to być 1 lipca chociaż w opracowaniach Pana Janusza Parchimowicza doświadczonego numizmatyka i autora masy katalogów możemy znaleźć także daty 31 maja 1924 (dzień wejścia w życie rozporządzenia o ustaleniu wzorów monet) oraz 14 sierpnia 1924. 1 grosz bity był na krążkach wykonanych z brązu (lata 1924-1939) oraz cynku (wprowadzone w 1941 na terenie Generalnego Gubernatorstwa). Monetę wycofano z obiegu 30 października 1950 roku.

Awers (główna strona monety tzw. przednia, prawa)

Na awersie znajduje się w centralnym punkcie godło narodowe - stylizowany orzeł w koronie. Dookoła umieszczony został napis "RZECZPOSPOLITA POLSKA" oraz rocznik. Po obu stronach orła znalazły się rozbite inicjały projektanta "WJ". Pod łapą orła znajduje się znak Mennicy Państwowej - Herb Kościesza (poza rocznikiem 1923, który bity był przez angielską mennicę King's Norton).

Rewers (strona ozdobna - często wskazuje nominał, tzw. tylna, lewa)

Na rewersie mamy wskazany nominał - cyfra "1" z ozdobnym napisem "Grosz". Dodatkowo tło uzupełniają ozdobniki z lewej i prawej strony cyfry "1".

Roczniki

1923 - brąz - Mennica King's Norton
1925 - brąz - Mennica Warszawska
1927 - brąz - Mennica Warszawska
1928 - brąz - Mennica Warszawska
1930 - brąz - Mennica Warszawska
1931 - brąz - Mennica Warszawska
1932 - brąz - Mennica Warszawska
1933 - brąz - Mennica Warszawska
1934 - brąz - Mennica Warszawska
1935 - brąz - Mennica Warszawska
1936 - brąz - Mennica Warszawska
1937 - brąz - Mennica Warszawska
1938 - brąz - Mennica Warszawska
1939 - brąz - Mennica Warszawska
1939 - cynk - Mennica Warszawska

1 grosz 1939 - cynk

Moneta zaliczana w poczet monet Generalnego Gubernatorstwa (jednostka administracyjno-terytorialna utworzona przez III Rzeszę na podstawie dekretu Adolfa Hitlera, obejmująca część okupowanego wojskowo przez Niemcy terytorium II Rzeczypospolitej, która nie została anektowana bezpośrednio przez III Rzeszę). Moneta bita była w latach 1941-1944 na dostępnych stemplach z roku 1939 (stworzone przed wybuchem wojny), jednak Niemcy ze względów ekonomicznych używali tańszych krążków cynkowych, ponieważ miedź wchodząca w skład stopu brązu była bardzo istotna w przemyśle zbrojeniowym.

Źródła:

- Katalog Monet "Monety II Rzeczypospolitej Polskiej 1923-1939" - Janusz Parchimowicz
- Wikipedia
- monetyforum.pl
- Źródła własne

Wprowadzenie

Z poprzednich dzid mogliście się dowiedzieć o historii monety polskiej przed wprowadzeniem oficjalnie waluty "Złoty" na terenie naszego kraju. Myślę, że jesteśmy gotowi aby przybliżyć sobie wiedzę o monetach, a konkternie monetach II Rzeczypospolitej.
Ta seria dzid będzie opowidać tylko o monetach będących prawnie w obiegu i do niego przeznaczonych, które ostatecznie się w nim nie znalazły. Jeśli odzew będzie pozytywny to kolejne części mogę zrobić o odmianach (różnice w wykonaniu stempla do bicia monet), o monetach bitych jako próby, a także o monetach bitych okolicznościowo przez Mennicę Warszawską oraz destruktach (monety z defektem, jak powstały i na jakie typy się dzielą). Jeśli starczy mi sił i chęci to mogę też się podjąć wyzwania omówienia konkretnych projektów monet, które nie zostały nigdy wybite.

Monety II RP

Monety możemy dzielić na monety groszowe i monety złotowe. Do monet groszowych zaliczamy kolejno: 1 gr, 2 gr, 5 gr, 10 gr, 20 gr oraz 50 gr. Z kolei monety złotowe to 1 zł, 2 zł, 5 zł, 10 zł oraz 20 zł (złote monety 10 zł oraz 20 zł nigdy nie trafiły do obiegu, ale zostały wybite jako do niego przeznaczone).

Zapraszam na kolejne części i omówienie konkretnych monet. Zacznę od 1 grosza i będę przechodził do wyższych nominałów.

Jak już wiemy z poprzedniej części wzory monet zostały wyłonione w konkursach, ale do ich wybicia potrzebny był nakład sił i środków, a podstawą była mennica, która w odradzającej się Polsce była słabo wyposażona. Także teraz krótka rozprawka na temat mennictwa. Zapraszam.

Mennica Polska w Warszawie

Początki Mennicy Warszawskiej sięgają roku 1766 roku kiedy to któl Stanisław August Poniatowski wprowadził reformę monetarną (w roku 1765 król powołał Komisję Skarbową i kupił posesję z pałacem przy ulicy Bielańskiej w Warszawie pod budowę mennicy). Oficjalnie data 10 lutego 1966 jest określana jako data powstania Mennicy oraz wprowadzenia królewskiej reformy. W roku 1791 mennica ustanowiła swój znak menniczy - M.V bądź M.W (skrót od Mennica Warszawska). W wyniku rozbiorów mennica zaprzestała działalności w latach 1796-1810. Po tym okresie rozpoczęła bicie monet dla Księstwa Warszawskiego, a po kongresie Wiedeńskim biła monety dla powstałego Królestwa Polskiego. Od roku 1842 rozpoczęło się stopniowe ograniczanie działalności Mennicy Warszawskiej. W roku 1850 zmieniono znak menniczy MW na pisane cyrylicą ВМ. Rok później otwarto Główną Probiernię przy Mennicy Warszawskiej. W 1865 produkcja została zatrzymana. Ostateczna likwidacja nastąpiła w roku 1867 i z dniem 1 stycznia 1868 mennica została przez władze carskie zamknięta. Budynek byłej już mennicy władze carskie rozebrały w 1907 roku pod budowę banku.

Mennica Warszawska w okresie II RP

W roku 1924 premier Władysław Grabski powierzył misję budowy i organizowania Mennicy Państwowej Janowi Aleksandrowiczowi, który do tej pory był vice-dyrektorem Głównego Urzędu Pobierczego. Mennica na czele z dyrektorem Aleksandrowiczem rozpoczęła pracę 14 kwietnia 1924 roku. Jej nową siedzibą był budynej przy ulicy Markowskiej 18 na warszawskiej Pradze. Mennica nie mając odpowiedniego sprzętu zamawiała bicie monet w mennicach zagranicznych mieszczących się w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Austrii, Szwajcarii czy też Fracji (o tym opowiem omawiając konkretne monety).

Ciekawostki

1. Jan Aleksandrowicz ustanowił jako znak mennicy herb Kościesza (wywodził się z rodziny szlacheckiej, którego herbem była właśnie Kościesza).

2. W 1924 roku prasa pisała o sukcesie Mwnnicy i kontrakcie na bicie monet tureckich. Rozmowy były prowadzone, jednak strona turecka po niezapowiadanej wizycie w mennicy przerwała rozmowy.

3. Liczarki do liczenia monet używały dużej drewnianej deski z dwustoma wgłębieniami.

4. Do bicia monet srebrnych używano kruszcu z polskiego skarbca, który był dostarczany do zagranicznych mennic.

5. Tylko około 25% monet będących w obiegu zostałow wybitych w Mennicy Warszawskiej.

Źródła:

- Wikipedia
- Narodowe Archiwum Cyfrowe
- monetyforum.pl
- katalog monet
- portalnumizmatyczny.pl
- Strona Mennicy Warszawskiej